Jakie gatunki ptaków kwalifikują łąkę do dopłat w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020?

Fot. Ornitolog poznań. Rycyk gatunek dopłatowy w ramach programu rolnośrodowikowo-klimatycznego PROW 2014-2020.

Co decyduje o tym, że w ramach PROW 2014-2020 możemy zakwalifikować trwały użytek zielony leżący na obszarze Natura 2000 do pakietu 4? Jakich korzyści może oczekiwać rolnik?

Działanie rolnośrodowiskowo-klimatyczne w ramach pakietu 4 ma na celu poprawę arunków bytowania grupy zagrożonych gatunków ptaków, które są związane z siedliskami występującymi m.in. na obszarach specjalnej ochrony ptaków (OSO). Polega ono na dostosowaniu sposobu użytkowania trwałych użytków zielonych do wymogów ekologicznych gatunków ptaków gniazdujących na łąkach i pastwiskach. Szerzej ta tematyka zostanie omówiona w osobnym tekście. Podjęta w tym celu ekstensyfikacja sposobu gospodarowania służy również szeregowi innych gatunków roślin i zwierząt, można więc założyć, że jest to swego rodzaju działalność osłonowa dla całego ekosystemu, służąca jego zachowaniu. Warto przy tej okazji podkreślić, że rolnictwo prowadzone w sposób przyjazny przyrodzie nie tylko nie stanowi zagrożenia dla szeregu gatunków ptaków związanych z krajobrazem otwartym, ale wręcz jest warunkiem koniecznym dla ich ytowania. Dlaczego tak się dzieje? Po prostu, w naszej strefie klimatycznej bez działalności człowieka wiele cennych siedlisk przyrodniczych w wyniku działania sił sukcesji wtórnej zarasta krzewami, a w końcowej fazie również drzewami, ulegając następnie zanikowi.

Jakie konkretnie gatunki ptaków pozwalają na zakwalifikowanie danej łąki lub pastwiska do pakietu 4? 

Ich wykaz wraz z krótką charakterystyką znajduje się poniżej:

• Rycyk Limosa limosa, co raz rzadszy w skali kraju przedstawiciel rzędu siewkowych, do niedawna będący charakterystycznym i nieodłącznym elementem wielu podmokłych łąk.
• Kszyk Gallinago gallinago, popularnie zwane po prostu bekasem, tę źwiękonaśladowczą nazwę zawdzięcza oryginalnemu zwyczajowi „beczenia” w locie; odgłos ten powstaje za pomocą skrajnych sterówek, czyli po prostu piór ogona.
• Krwawodziób Tringa totanus to również siewkowiec, tyle, że należący do brodźców; czerwony dziób oraz nogi wykluczają pomyłkę w oznaczeniu tego gatunku.
• Czajka Vanellus vanellus, wraz ze skowronkiem jeden z symboli przedwiośnia; ptak, bez kwilenia którego trudno sobie wyobrazić tę porę roku w krajobrazie polskiej wsi.

Fot. Ornitolog Poznań. Czajka gatunek dopłatowy w ramach programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego.

• Wodniczka Acrocephalus paludicola, jeden z  najrzadszych ptaków wróblowych, szacuje się, że polskie torfowiska stanowią ostoję dla 25% światowej populacji tego gatunku.
• Dubelt Gallinago media, większy i rzadszy krewniak kszyka; samce, podobnie jak kuraki i bataliony tworzą wiosną gromadne tokowiska które znajdują się corocznie w tych samych miejscach.
• Kulik wielki Numenius arquata, okazały siewkowiec któremu coraz trudniej, ze względu na zmiany środowiskowe, intensyfikację produkcji rolnej oraz narastającą presję ze strony drapieżników osiągnąć sukces lęgowy – jego brak to podstawowy powód spadku jego liczebności 
• Derkacz Crex crex, dużo łatwiej go usłyszeć niż zobaczyć, skryty mieszkaniec gęsto porośniętych roślinnością zielną łąk i nieużytków.

Fot. Ornitolog Poznań. Rycyk jeden z gatunków chronionych w ramach PROW.

Wysokość dopłat jest zróżnicowana w zależności od gatunku bądź grupy gatunków ptaków które uda się stwierdzić na danym trwałym użytku zielonym. 

Tak kształtują się kwoty dopłat w ramach pakietu 4: 

• Ochrona siedlisk lęgowych ptaków rycyka, kszyka, krwawodzioba, czajki - 890 zł/ha, 
• Ochrona siedlisk lęgowych ptaków: wodniczki - 1199 zł/ha, 
• Ochrona siedlisk lęgowych ptaków: dubelta lub kulika wielkiego - 1070 zł/ha,
• Ochrona siedlisk lęgowych ptaków: derkacza – 642 zł/ha

W kolejnej części zajmiemy się działaniami które sprawiają, że wymienione gatunki ptaków mogą spokojnie odchować pisklęta, a po powrocie z zimowisk zastaną swoje siedlisko  w stanie na tyle niezmienionym, że mogą przystąpić do kolejnego sezonu lęgowego.