Natura 2000 - ambitna forma ochrony przyrody

fot. natura2000.gdos.gov.pl

Europa zajmuje niespełna 5% lądowej powierzchni Ziemi. Jednak pomimo niewielkich rozmiarów, na jej obszarze występuje ogromna różnorodność roślin, zwierząt i krajobrazów, z których wiele nie spotkamy nigdzie indziej na świecie. Nasze bogactwo biologiczne w dużym stopniu wynika z różnic klimatycznych, geologicznych i geomorfologicznych. Od wybrzeża Morza Bałtyckiego, przez równiny niżu środkowopolskiego po szczyty Tatr – bioróżnorodność w Polsce jest doprawdy zadziwiająca.

W procesie powstawania naszych krajobrazów czynnikiem bardzo ważnym było długoletnie przywiązanie człowieka do ziemi. Przez wieki ludzie praktykowali różne sposoby uprawy roli, co sprzyjało rozwojowi licznych „siedlisk półnaturalnych”, bogatych w gatunki roślin i zwierząt dzikiej przyrody (łąki kośne, pastwiska leśne, otwarte wrzosowiska), których przetrwanie uzależnione jest całkowicie od nieprzerwanego użytkowania przez człowieka. Także i w naszym krajobrazie wszędzie odzwierciedla się bogata mozaika narodowościowa, kulturowa, językowa i tożsamościowa Europy. Niewiele jest miejsc na świecie, w których występuje tak zróżnicowane bogactwo siedlisk naturalnych i ostoi dzikiej przyrody kontrastujące ze ściśle powiązanymi krajobrazami kulturowymi na tak małym obszarze. To właśnie stanowi o wyjątkowych cechach przyrody Polski i Europy.

Program Natura 2000 jest najbardziej ambitną inicjatywą, jaką kiedykolwiek podjęto w celu zachowania bogatego dziedzictwa naturalnego Europy. Program umożliwia współdziałanie wszystkich 27 państw UE w zakresie ochrony najbardziej cennych gatunków i siedlisk na całym ich obszarze występowania w Europie, niezależnie od granic państwowych. Głównym celem programu jest stworzenie ekologicznej sieci obszarów znanej pod nazwą „sieć Natura 2000”. Łącznie obszary te są największym systemem obszarów chronionych na świecie.

Ponieważ obszary Natura 2000 stanowią integralną część naszych krajobrazów kulturowych, ważne jest, aby w dalszym ciągu stosować tradycyjne metody gospodarowania uwzględniające zagrożone gatunki i siedliska. Celem nie jest eliminacja gospodarki, ale stworzenie warunków, które umożliwią koegzystencję działań gospodarczych i zachowanie bioróżnorodności w Europie.