Jerzyk – gatunek konfliktowy? Jak Chronić jerzyki w miastach?

Fot. Ornitolog Poznań. Jerzyk w locie.

Dlaczego pospolity gatunek jakim jest jerzyk wzbudza tyle zainteresowania i emocji?

Przyjżyjmy się bliżej biologii życia tego jakże pożytecznego, interesującego a zarazem tajemniczego i mało poznanego ptaka.

Jerzyk Apus apus to gatunek pierwotnie niezwiązany z człowiekiem, lecz z terenami górskimi i skalistymi, a także z pierwotnymi puszczami, gdzie znajdował dziuple konieczne do założenia gniazda. Wraz z rozwojem cywilizacji gatunek ten doskonale przystosował się do zmieniających się warunków i stopniowo zaczął zasiedlać miasta i inne osady ludzkie, które z czasem stały się jego podstawowym siedliskiem. Dziś trudno sonie wyobrazić letni, miejski wieczór bez charakterystycznego świstu wydawanego w locie przez stado polujących na owady jerzyków. Jest to ptak najbardziej ze wszystkich związany z przestrzenią powietrzną – gdyby nie konieczność złożenia jaj i karmienia piskląt prawdopodobnie nigdy nie musiałby lądować. Wszystkie pozostałe funkcje życiowe wykonuje on w locie, przystosował się do takiego trybu życia do takiego stopnia, że praktycznie zanikła u niego umiejętność chodzenia.

Fot. Ornitolog Poznań. Prawidłowo zamontowane budki lęgowe dla ptaków.

JAKIE ZAGROŻENIA DLA JERZYKA NIESIE ZE SOBĄ TERMOMODERNIZACJA BUDYNKÓW

Co zatem stanowi zagrożenie dla tego gatunku? Paradoksalnie, wszystko co zyskał dzięki człowiekowi, może obecnie stracić. Dzieje się tak na skutek powszechnie obecnie wykonywanych remontów, polegających najczęściej na termomodernizacji. Najczęstszym miejscem gniazdowania są wszelkie zamknięte przestrzenie, do których ptaki dostają się przez otwory wentylacyjne. Na skutek remontów najczęściej są zabezpieczane, np. za pomocą metalowych krat. Takie działanie powoduje, że jerzyk bezpowrotnie traci swoją niszę ekologiczną, która mimo, że jest antropogenicznego pochodzenia, ma kluczowe znaczenie dla zachowania populacji tego gatunku. Wykonywania prac w pełni okresu lęgowego, kiedy pisklęta są jeszcze karmione przez dorosłe ptaki jest obarczone dodatkowym ryzykiem odcięcia nielotnych młodych od pokarmu, co skazuje je na śmierć głodową. Warto mieć świadomość, ze według wielu interpretacji prawnych takie działanie jest nie tylko wykroczeniem, ale wręcz przestępstwem.

Żeby uniknąć ewentualnej kolizji z ptakami podczas prowadzenia prac termomodernizacyjnych jest sporządzenie przez doświadczonego ornitologa opinii ornitologicznej. Opinia ornitologiczna wskazuje ewentualne miiejsca legowe ptaków oraz zawiera niezbędne zalecenia dzięki którym można przeprowadzić prace bez szkody dla ptaków oraz zgodnie z założonym charmonogramem prac.

PRZED PLANOWANIEM PRAC TERMOMODERNIZACYJNYCH NIEZBĘDNYM ELEMENTEM JEST SPORZĄDZENIE OPINII ORNITOLOGICZNEJ

Powyższe przyczyny wskazują jak ważne jest wykonanie rzetelnej analizy przyrodniczej przed planowanymi pracami remontowymi. Dzięki prostym działaniom wykonanym w odpowiednim terminie (pozostawienie otwartych wlotów do stropodachów, wieszanie budek lęgowych przeznaczonych dla jerzyka, które chętnie zajmuje) możliwe jest utrzymanie miejskich populacji jerzyka na poziomie gwarantującym zachowanie tego niezwykłego gatunku dla przyszłych pokoleń.